Ustawowe ubezpieczenie emerytalne

Ustawowe ubezpieczenie emerytalno-rentowe (Gesetzliche Rentenversicherung) zarządzane jest przez niemieckie ubezpieczenie emerytalno-rentowe (Deutsche Rentenversicherung Bund), regionalne instytucje niemieckiego ubezpieczenia emerytalno-rentowego (Regionalträger der Deutschen Rentenversicherung), niemieckie ubezpieczenie emerytalno-rentowe górnictwo-kolej-żegluga (Deutsche Rentenversicherung Knappschaft-Bahn-See) oraz fundusze emerytalne dla rolników (Landwirtschaftliche Alterskassen).

Ustawowe ubezpieczenie chorobowe

Ustawowym ubezpieczeniem zdrowotnym (Gesetzliche Krankenversicherung) zajmuje się ok. 145 kas chorych, z których część funkcjonuje regionalnie (np. lokalne kasy chorych, Ortskrankenkassen), a część na poziomie krajowym (np. większość zastępczych kas chorych, Ersatzkassen). Członkostwo w tych kasach jest otwarte dla wszystkich niezależnie od zawodu czy zatrudniającego pracodawcy (wyjątkiem są fundusze dla rolników). Wszyscy pracownicy najemni za wyjątkiem kilku zawodów (np. urzędników służby cywilnej, sędziów i wojskowych) podlegają obowiązkowemu ubezpieczeniu, chyba że ich wynagrodzenie przekroczy ustalony pułap ubezpieczenia obowiązkowego w ciągu roku. Szczególne przepisy mają zastosowanie w stosunku do zatrudnienia małoletnich. Kasy chorych zarządzają pobieraniem składek na ogólne zabezpieczenie społeczne dla wszystkich branż.

Ustawowe ubezpieczenie na wypadek utraty samodzielności

Każda ustawowa kasa chorych tworzy fundusz ubezpieczenia na wypadek utraty samodzielności, który jest niezależnie odpowiedzialny za przyznawanie świadczeń beneficjentom wymagającym opieki długoterminowej. Wszystkie osoby zarejestrowane w ustawowej kasie chorych są objęte ubezpieczeniem od ryzyka utraty samodzielności w tej samej kasie. Osoby objęte prywatnym ubezpieczeniem zdrowotnym muszą zawierać odpowiednie umowy ubezpieczenia na wypadek utraty samodzielności. (Dodatkowo istnieje możliwość zawarcia dobrowolnej umowy ubezpieczenia na wypadek utraty samodzielności z ubezpieczycielem prywatnym).

Ustawowe ubezpieczenie wypadkowe

Podmioty odpowiedzialne za ustawowe ubezpieczenie od wypadków (Gesetzliche Unfallversicherung) to instytucje ubezpieczenia od wypadków w przemyśle i rolnictwie (Berufsgenossenschaften) oraz instytucje ubezpieczenia od wypadków w sektorze publicznym.

Ustawowe ubezpieczenie od utraty pracy

Ustawowe ubezpieczenie od utraty pracy (Gesetzliche Arbeitslosenversicherung) ma charakter obowiązkowy i odpowiedzialna za nie jest federalna agencja zatrudnienia (Bundesagentur für Arbeit, BA). BA składa się z biura głównego, dyrekcji regionalnych i agencji lokalnych. Ustawowe ubezpieczenie od utraty pracy jest prawem i obejmuje wszystkich pracowników najemnych (pracownicy fizyczni, pracownicy umysłowi, stażyści i młode osoby niepełnosprawne).

Samorządność

Poszczególnymi działami zabezpieczenia społecznego zarządzają, na zasadzie samorządności, instytucje ubezpieczeniowe. W tym celu instytucje ubezpieczeniowe powołują zgromadzenia przedstawicieli samorządów i rady nadzorcze bądź rady administracyjne, które składają się z takiej samej liczby przedstawicieli pracodawców i ubezpieczonych. W przypadku ubezpieczenia od utraty pracy do zarządzania włącza się przedstawicieli sektora publicznego jako stronę trzecią. Członkowie samorządów są wybierani przez pracodawców i ubezpieczonych rotacyjnie co sześć lat.

Nadzór

Samorządne instytucje ubezpieczeń społecznych realizują zadania leżące w zakresie ich kompetencji zgodnie z prawem i obowiązującymi przepisami. Instytucje te podlegają nadzorowi państwowemu, który jest wykonywany przez organ nadzorczy. Federalne instytucje ubezpieczeniowe, których właściwość terytorialna obejmuje więcej niż trzy kraje związkowe, podlegają na ogół nadzorowi federalnego urzędu ubezpieczeń (Bundesversicherungsamt). Pozostałe instytucje ubezpieczeniowe (na szczeblu krajów związkowych) podlegają nadzorowi kraju związkowego, w którym działają. Instytucja ubezpieczeniowa zawiadamia ubezpieczonego, jaki organ nadzorczy jest dla niego właściwy. Jeśli za kwestie podstawowe i działy równorzędne odpowiada niemieckie ubezpieczenie emerytalno-rentowe – instytucja federalna, nadzór jest zazwyczaj wykonywany przez federalne ministerstwo pracy i spraw społecznych oraz federalny urząd ubezpieczeń.